همه ما برای داشتن بدنی سالم به مقدار کمی از چربی نیاز داریم؛ در واقع، وجود مقدار مناسب از چربی در بدن مزایای زیادی را برای بدن به دنبال دارد که از بین آنها میتوان به تأمین انرژی موردنیاز، تولید هورمون‌های مختلف و حتی جذب ویتامین‌های ضروری اشاره کرد. وقتی میزان چربی‌هایی که مصرف می‌کنیم، بیش از حد نیاز بدن باشد، نتیجه‌ای که به دست می‌آید چیزی جز چاقی بدن نیست. همین مسئله سلامتی را تحتتأثیر قرار داده و ریسک ابتلا به بیماری‌های مختلف را افزایش می‌دهد. با «آگی» همراه باشید تا در مورد انواع چاقی و راهکارهای مدیریت آن، اطلاعات بیشتری به دست بیاورید.
شناخت کامل انواع چاقی و فرم‌های آن؛ چرا چاق می‌شویم؟
«چاقی» یکی از مهمترین مشکلات حوزه سلامت در جهان است. از بعدی دیگر، یک ویژگی منفی است که هیچ‌کس تمایل ندارد به او نسبت بدهند! در واقع، چاقی به سندروم متابولیک مرتبط است که فشارخون بالا و سایر مشکلات را به دنبال دارد. افراد دارای سندروم متابولیک، 2 برابر بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع 2 قرار دارند. در کل، چاقی انواع و فرم‌های مختلفی دارد که در بخش های بعدی، به طور مفصل در مورد آنها توضیح می‌دهیم.
چاقی چیست و چرا به وجود می‌آید؟
در تعریف دقیق چاقی، بر روی ذخایر چربی تأکید شده است که مقدار بیش از حد آن، مشکلات مختلفی را برای بدن ایجاد میکند. حتی کیفیت زندگی، خوابیدن و حرکت‌کردن، همگی تحتتأثیر این مسئله قرار می‌گیرد. چاقی ریشه در ژنتیک، عوامل محیطی و سبک زندگی دارد. مصرف غذاهای فاقد ارزش، اعتیاد به مصرف غذا، مصرف قند و حتی عدم آگاهی افراد، همگی از عوامل بروز آن هستند.
انواع چاقی بر اساس محل تجمع چربی
ازآنجایی‌که چاقی انواع مختلفی دارد، بهتر است بر اساس فاکتورهای مشخص آنها را دسته‌بندی کنیم؛ محل تجمع چربی و دلایل ایجاد، دو تا از بهترین فاکتورها برای ارائه دسته‌بندی دقیق از چاقی هستند که بر اساس آن، انواع چاقی بدن مطرح میشود. در ادامه، اطلاعات دقیق‌تری از هر دسته‌بندی آورده شده است.
1-چاقی شکمی
چاقی هورمونی شکم یکی از رایج‌ترین انواع چاقی و فرم‌های آن است. انواع چربی شکم شامل چربی جلدی و احشایی میشود. وجود مقدار بیش از حد چربی احشایی، چاقی را به دنبال دارد. بی‌تحرکی، کمبود خواب و در کل، سبک زندگی ناسالم، از مهمترین دلایل علت چاقی شکم و پهلو هستند. آیا می‌دانید علت بزرگ‌شدن شکم زنان چیست؟ علت چاقی زیر شکم در زنان هم به وضعیت هورمون‌ها و غیره مرتبط است که مشکلاتی مثل ورم در این ناحیه را به دنبال دارد.
2-چاقی ران و سینه
چاقی ران و سینه یا همان پایین‌تنه بیشتر در بین خانم‌ها شایع است. این نوع چاقی به مسئله ژنتیک، ترشح نامتعادل هورمون‌ها و عادات نادرست غذایی برمی‌گردد. منظور از عادات نادرست غذایی، مصرف بیش از حد کربوهیدرات مضر و انواع قندهای ناسالم است که ناحیه ران و سینه را بیشتر از سایر نواحی بدن تحتتأثیر قرار می‌دهد.
3-چاقی عمومی
چاقی عمومی همان‌طور که از نام آن مشخص است، به وجود چربی‌های اضافه در کل بدن اشاره دارد. به‌طورکلی، چاقی عمومی باتوجه‌به شاخص توده بدنی فرد، وزن ایده‌آل و وزن فعلی او ارزیابی میشود. در واقع، بر اساس مقایسه این اعداد و ارقام و همچنین، بررسی نحوه پراکندگی چربی‌ها در کل بدن، مشخص میشود که آیا چاقی از نوع عمومی است یا خیر.
4-چاقی گلابی شکل
اصطلاح چاقی گلابی شکل به تجمع بیش از حد چربی در نواحی خاصی از بدن اشاره دارد. افراد با چاقی گلابی شکل، درگیر چاقی در ناحیه پایین‌تنه هستند و در ناحیه بالاتنه، چربی زائد وجود ندارد. این مدل هم در بین خانم‌ها شایع‌تر است. متأسفانه، عملکرد نادرست هورمون‌های جنسی و انواع بیماری‌های زنانه، از مهمترین عوامل بروز آن هستند. بر اساس تحقیقات، تنبلی تخمدان و چاقی در زنان بسیار شایع است. استفاده از لگ لاغری با هدف پوشش چربی‌های پایین‌تنه، به‌شدت پیشنهاد میشود.
5-چاقی سیبی شکل
چاقی سیبی شکل، یکی از انواع چاقی‌ها، با تجمع چربی اضافه در ناحیه شکم همراه است. این نوع چربی هم در بین خانم‌ها شایع است و هم در میان آقایان. در افرادی که درگیر این مشکل هستند، ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و تنفسی هم بسیار بالا است.
انواع چاقی بر اساس دلایل ایجاد
دلایل ایجاد چاقی بسیار مختلف هستند و در هر فردی کاملاً متفاوت است. استرس، بیماری و مصرف دارو از رایج‌ترین دلایل بروز چاقی به شمار می‌آیند که در ادامه، به هر یک می‌پردازیم.
1-چاقی ناشی از استرس
استرس یک عامل بسیار مهم در بروز انواع چاقی است و علت آن، به ترشح هورمون کورتیزول و خارج‌شدن وضعیت تغذیه از حالت نرمال برمی‌گردد. در واقع، چاقی ناشی از استرس فرد را به یک سبک زندگی ناسالم ترغیب میکند که به دنبال آن، عادات غذایی نادرستی در فرد شکل می‌گیرد. استرس، عامل اصلی چاقی شکم در افراد لاغر است. خوشبختانه، این مشکل با کاهش و حذف استرس قبل کنترل است. یکی از راه‌های مدیریت استرس، پیاده‌روی روزانه و انجام ورزش‌های سبک است که برای انجام این تمرینات سالم به لگ‌های ورزشی مناسبی نیاز خواهید داشت. برای تهیه بهترین لگ‌های ورزشی به فروشگاه آگی مراجعه کنید.
2-چاقی ناشی از بیماری
بعضی از بیماری‌ها به طور مستقیم باعث بروز چاقی می‌شوند؛ کم‌کاری تیروئید، مقاومت به انسولین، کوشینگ و انواع بیماری‌های روانی در این دسته قرار دارند. برای کنترل چاقی ناشی از بیماری، باید فرد تحت‌نظر پزشک باشد تا با کنترل بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن، بتوان قدم‌هایی در راه رفع چاقی برداشت. پیشنهاد می‌دهیم برای افزایش حس اعتمادبه‌نفس در زمان مصرف دارو، از لگ‌های اسلیم افکت و قزن‌دار استفاده کنید. این دسته از لگ‌های ورزشی زنانه، به‌راحتی قابل‌تنظیم هستند و با جمع‌تر کردن نواحی چاق بدن، تناسب اندام را برای شما به ارمغان می‌آورند.
3-چاقی ناشی از مصرف دارو
چاقی ناشی از مصرف دارو به طور مستقیم با مصرف بعضی از داروها ارتباط دارد. داروهایی مثل انسولین، کورتون و خواب‌آور در این دسته قرار دارند. در واقع، عملکرد این داروها با افزایش اشتها یا حتی تحریک به افزایش وزن تعریف میشود. دسته‌ای از داروها هم هستند که فعالیت‌های بدن را به طور قابل‌توجهی کاهش میدهند و همین عامل، فرد را به‌طورجدی درگیر چاقی میکند.
بهترین راهکارها برای مدیریت انواع چاقی
انواع چاقی و فرم‌های آن را میتوان با دنبال‌کردن یک سری از راهکارها مدیریت کرد. تعدادی از بهترین راهکارها عبارت‌اند از:
- سبک زندگی‌ای را برای خود انتخاب کنید که داشتن رژیم غذایی متعادل و سالم، یکی از مهمترین پایه‌های آن است.
- فعالیت‌های بدنی و انواع ورزش‌های سبک را به عنوان بخش همیشگی از برنامه روتین خود در نظر بگیرید.
- احساسات خود را کنترل کنید تا تاثیر قابل توجهی بر روی میزان اشتها نداشته باشد.
- بدون مشورت با پزشک، دارویی را مصرف نکنید، زیرا مصرف خودسرانه داروها به طور مستقیم به چاقی مرتبط است.
- به فکر ارتقا سلامت روان باشید تا درگیر انواع چاقی نشوید.
چگونه عادات پایدار ایجاد کنیم؟
برای ایجاد عادات پایدار در استایل زندگی و جزئیات مربوط به آن، باید بر روی ارزش‌های خود متکی باشید. اگر تناسب بدن یک ارزش والا از نظر شما باشد، قطعاً تمام تلاش‌های شما در راستای دستیابی به آن است. دوم اینکه، عادات خود را بهصورت روزانه پیاده کنید. در بحث سلامتی و فیتنس، قطعاً عادات روزانه است که تغییرات شگرفی را به دنبال دارد. سوم، تعیین اهداف به طور دقیق است. مثلاً، اگر می‌خواهید به وزن خاصی برسید، حتماً وزن دقیق را مشخص کرده و در راه رسیدن به آن، نهایت تلاش را داشته باشید.
به‌طورکلی، راه‌های ساده‌ای برای جلوگیری از بازگشت وزن وجود دارد؛ آب به مقدار کافی بنوشید، تمرینات هوازی انجام دهید و به سبک زندگی سالم و فعال پایبند باشید. همین موارد ساده، اثرات بزرگی را در تمام ابعاد زندگی شما و درمان چاقی در نواحی مختلف، به‌خصوص درمان چاقی شکم به دنبال دارند؛ در واقع، انواع چاقی شکم مردان و زنان به‌راحتی با اجرای راهکارهای ساده، قابل‌کنترل است.
کلام آخر؛ چاقی یک تلنگر برای تغییر است
بسیاری از افراد در مواجهه با چاقی، از زندگی ناامید می‌شوند. گاهی اوقات، فشار روانی این مشکل به‌قدری زیاد است که فرد دیگر هیچ انگیزه‌ای برای تلاش در جهت رسیدن به تناسب‌اندام ندارد. در چنین وضعیتی، میتوان از مشاور یا روان‌شناس کمک گرفت، ولی باید بدانید که خود فرد و افکار او، نقش کلیدی را در تغییر این وضعیت خواهند داشت. با تغییر دیدگاه ذهنی میتوان شاهد معجزه بود. وقتی با این دید به چاقی نگاه کنیم که یک تلنگر برای تغییر است، قطعاً تحولات بزرگی در درون ما رخ می‌دهد که کاهش وزن و تناسب‌اندام، تنها یکی از نتایج آن است.
منظور از چاقی درجه یک، دو و سه چیست؟
چاقی انواع مختلفی دارد و میتوان بر اساس شاخص نمایه توده بدنی یا BMI هم طبقهبندی را انجام داد. بهاینترتیب، اگر نمایه توده بدنی بین 30 تا 9/34 باشد، چاقی درجه یک است. نمایه توده بدنی بین 35 تا 9/39 را به عنوان چاقی درجه دو و بین 40 تا 50 هم چاقی درجه سه درنظر گرفته میشود.
دلایل بروز چاقی موضعی چه چیزهایی هستند؟
چاقی موضعی یا چربی زیرپوستی در نواحی مثل شکم و بازو به وجود می‌آید. در واقع، حجم چربی در ناحیه موردنظر به‌قدری زیاد است که تناسب بین اندام‌های بدن به هم می‌خورد. پرخوری و عدم فعالیت به‌عنوان دو تا از مهمترین دلایل بروز چاقی موضعی شناخته می‌شوند که با راهکارهای عملی میتوان به مدیریت آن پرداخت.
ژنتیک به چه صورت در چاقی تاثیر میگذارد؟
ژنتیک و نقش ژنها بر وزن بدن را نمیتوان نادیده گرفت. در واقع، ژنها مهمترین عملکردهای بدن، از متابولیسم گرفته تا میزان اشتها را تحتتأثیر قرار میدهند. در افراد چاق، شاهد اثرگذاری ژن FTO هستیم که بهصورت تمایل به مصرف غذاهای پرکالری نمود پیدا میکند.
چاقی گلوتنی چیست؟
چاقی گلوتنی یکی از انواع چاقی است که هم در زنان و هم در مردان مشاهده میشود. در زنان، دوران یائسگی و اثرات بی‌شمار آن، باعث به‌وجودآمدن چاقی گلوتنی میشود و در مردان، با به‌هم‌خوردن هورمون‌ها چنین مشکلی به وجود می‌آید. خوشبختانه، راه‌های مختلفی برای جلوگیری و مدیریت این مشکل وجود دارد که از بین آنها، میتوان به عدم مصرف سیگار و تحرک بدنی اشاره کرد.
